Giới thiệu tổng quát về đất nước Australia [phần 2] – văn hóa Úc

Văn hóa & Xã hội

Úc có một nền văn hóa và phong cách sống đa dạng. Phần lớn người Úc là người gốc Anh và Ireland đang sống ở khu vực đô thị. Dân số Úc đã tăng hơn gấp đôi kể từ khi kết thúc Thế chiến II, được thúc đẩy bởi một chương trình nhập cư sau chiến tranh đầy tham vọng. Trong những năm sau chiến tranh, nhập cư từ Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ, Ý, và các nước khác đã bắt đầu tạo nên sự đa dạng văn hóa của Úc. Khi Úc chính thức kết thúc chính sách phân biệt đối xử (chính sách ngăn chặn sự nhập cư của những người da màu cả với người châu Á) vào năm 1973, kết quả đến năm 1988, khoảng 40% di dân đến Úc là từ châu Á, và vào năm 2005 người châu Á chiếm 7% dân số. Hiện nay, dân số Úc vào khoảng  23,940,187 người năm 2015, và chủ yếu sống tại các thành phố và trung tâm đô thị, chủ yếu dọc theo bờ biển.

Người dân bản địa Úc hiện chỉ còn khoảng hơn 460,000 người và ngày càng trở nên đô thị hóa với hai phần ba đang sống tại các thành phố. Bang New South Wales và Queensland là nơi có nhiều  thổ dân Úc nhất. Tại đảo Tasmania – Úc dân số thổ dân đã hầu như bị xóa sổ. Nền văn hóa của người dân bản địa giúp tạo nên tinh thần và bản sắc dân tộc độc đáo.

Người Úc nói chung là thoải mái, cởi mở và thẳng thắn. Họ nói những gì họ muốn nói và nói chung là cá nhân hơn và cởi mở hơn nhiều nền văn hóa khác. Tỷ lệ thất nghiệp là tương đối thấp 5.9% (theo Sở thống kê Úc – ABS) và thu nhập bình quân đầu người tổng là khoảng $ 37828.25.

Trong khuôn khổ của pháp luật Úc, mọi người dân Úc có quyền bày tỏ văn hóa và tín ngưỡng và tự do tham gia vào đời sống quốc gia. Tất cả mọi người duy trì các nguyên tắc và giá trị chung bao gồm:

– Tôn trọng giá trị, nhân phẩm và tự do cá nhân

– Tự do ngôn luận và kết giao

– Tự do tôn giáo và một chính phủ lâu dài

– Bình đẳng trước pháp luật

– Bình đẳng giữa nam và nữ

– Bình đẳng về cơ hội

– Hòa bình

– Tinh thần của chủ nghĩa quân bình mà bao trùm khoan dung, tôn trọng lẫn nhau, và lòng từ bi đối với những người có nhu cầu.

 Gặp gỡ và giao thiệp

–  Những người Úc là những người thoải mái, họ không quá quan trọng những nghi lễ về mặt hình thức, vì thế cách chào hỏi khi mới gặp  mặt cũng khá thân thiện và thoải mái.
–  Mọi người thường bắt tay và mỉm cười mỗi khi gặp nhau.
– Khi gặp người nào đó lần đầu tiên, thông thường bạn phải bắt tay bằng tay phải của mình. Những người không quen biết nhau thường không hôn hoặc ôm nhau khi mới gặp.
– Nhiều người Úc nhìn thẳng vào mắt người khác khi họ trò chuyện và coi đó như là sự kính trọng và cho thấy đó là dấu hiệu của sự lắng nghe.
– Khi gặp người mới, người Úc thường không cảm thấy thoải mái khi phải đặt câu hỏi hoặc bị hỏi những câu hỏi liên quan đến tuổi, tình trạng hôn nhân và tài chính.
– Trừ khi bạn được giới thiệu với ai đó bằng tên gọi thông thường hoặc được yêu cầu gọi họ bằng tên gọi thông thường, chúng ta thường phải gọi người mới quen biết bằng họ hay bằng danh (ví dụ: Mr. Jones, Mrs. Citizen, Ms. Smith, Dr. Richards). Ở chỗ làm việc và đối với bạn bè người Úc thường tỏ ra ít trang trọng hơn và gọi bằng tên thông thường.

 Cách ăn mặc
Úc là xã hội đa chủng tộc. Sự đa dạng trong cách phục trang của những người ở đây cũng đã phản ánh phần nào sự đa dạng này. Không có một quy định cụ thể nào về cách ăn mặc, mặc dù cũng có một số yêu cầu về cách ăn mặc trong một số tình huống. Bao gồm giày an toàn, nón bảo hộ ở công trường hoặc đồng phục cho cảnh sát, quân đội hay các tổ chức khác.

Phần lớn các cơ quan đều có đồng phục chuẩn. Bên ngoài công sở, cách trang phục tùy thuộc vào mỗi cá nhân. Rất nhiều người ăn mặc tùy theo tình huống xã hội và thời tiết. Các câu lạc bộ, rạp chiếu phim và một số nơi khác đòi hỏi phải ăn mặc gọn gàng, phù hợp.

Nhiều người Úc sống gần bờ biển. Chính vì vậy mà họ có truyền thống ăn mặc thoải mái khi ở bãi biển hoặc các khu vực xung quanh đặc biệt là những ngày trời nóng. Điều này không có nghĩa là những người ăn mặc theo kiểu đi biển là những gái mại dâm hay lả lơi. Những va chạm không đúng lúc là không thể chấp nhận được cho dù ngừơi ta có mặc đồ kiểu gì đi chăng nữa. Mọi người đều được pháp luật bảo vệ khỏi sự tấn công thân thể.

Nhiều người Úc có đến từ nền văn hóa khác nhau nên ăn mặc theo phong cách truyền thống có thể theo phong cách tôn giáo hoặc phong tục như áo dành cho các thầy tu, khăn đội đầu… Vì là một xã hội dung hòa với nhiều người đến từ nhiều nền văn hóa khác nhau, quần áo là một phần phản ánh tôn giáo và niềm tin và nó đáng được khuyến khích. Nhiều người đến lập nghiệp ở đây không hẳn phải mặc đồ truyền thống.

 Phép Lịch Sự
“Làm ơn” và “cám ơn” là những từ rất hữu ích khi giao thiệp với ai đó hay mua bán và làm dịch vụ. Khi được hỏi bạn thích gì? Như trà hay càfe, cách lịch sự để trả lời “Yes, please.” nếu bạn thích và “No, thanks.” nếu bạn không thích. Khi nhận gì đó hay được giúp đỡ thì bạn nên nói “Cám ơn”.
Người Úc thường có xu hướng nghĩ rằng những người không nói “làm ơn” hay “ cám ơn” là những người thiếu lịch sự. Sử dụng những từ này giúp xây dựng mối quan hệ được tốt hơn.
Đôi khi cuộc trò chuyện làm nảy sinh những vấn đề tế nhị, nếu bạn né tránh thì có vẻ hơi kém nhã nhặn. Cách lịch sự nhất là nên nói “Xin lỗi, vấn đề này hơi khó giải thích” hơn là làm ngơ.
Người Úc thường nói “excuse me” để thu hút sự chú ý của ai đó và nói “sorry” khi vô tình đụng vào ai đó. Người Úc cũng thường nói “excuse me” hay “pardon me” khi chúng ta ợ ở nơi công cộng hay ở nhà người khác.
Bạn nên đúng giờ trong các cuộc họp hay các buổi hẹn. Trong trường hợp đến trễ bạn nên liên lạc cho người ta biết trước. Điều này rất quan trọng trong các cuộc hẹn gặp chuyên nghiệp bởi bạn có thể bị phạt tiền nếu trễ hẹn hoặc bỏ buổi hẹn mà không thông báo trứơc. Người luôn trễ hẹn thường được coi là ngừơi không đáng tin.
Phần lớn người Úc hỉ mũi vào trong khăn tay hoặc khăn giấy chứ không hỉ bậy ở vỉa hè và khạc nhổ cũng vậy. Nhiều người sẽ nói “bless you” – “cầu trời phù hộ cho bạn” khi bạn hắt hơi, câu này hoàn toàn không có ý nghĩa tôn giáo.
Một điều cũng khá quan trọng là bạn nên biết những hành vi nào là mất lịch sự và thậm chí là không đúng pháp luật. Ví dụ như chửi thề nơi công cộng, xô đẩy chen lấn khi đang xếp hàng và tiểu tiện hay đại tiện nơi công cộng trừ khi ở toa lét công cộng hay tư nhân

 Phong tục tặng quà
–    Người Úc thường tặng nhau những món quà nhỏ trong dịp sinh nhật hoặc Giáng sinh cho những người trong gia đình, bạn thân hoặc hàng xóm.
–    Những người làm như công nhân vệ sinh thường được tặng một ít tiền mặt hay một chai rượu hoặc 6 chai bia.
–    Nếu bạn được mời đến ăn tối tại một gia đình người Úc, điều lịch sự bạn nên làm là mang đến một hộp chocolate hoặc một bó hoa cho chủ nhà. Một chai rượu ngon cũng được đánh giá cao trong những dịp như thế.
–    Món quà sẽ được bóc ngay khi được tặng.

(Phó Giám đốc Lê Quân tặng quà lưu niệm Thống đốc bang Nam Úc)

Phong tục ăn uống
–   Rất nhiều lời mời ăn uống của người Úc là cho một bữa “barbie” (BBQ).
–    Những vị khách khi đến với những bữa tiệc đồ nướng như thế thường mang theo rượu hoặc bia để tự phục vụ mình. Trong  một số trường hợp, tại những bữa tiệc nướng của những người mà bạn rất thân thiết, bạn có thể mang theo cả thịt để phục vụ cho bữa ăn của mình.
–    Nếu bạn được mời đến ăn tối, hãy đến đúng giờ, và không muộn quá 15 phút nếu được mời đến BBQ hoặc một bữa tiệc lớn.
–    Hãy liên hệ với chủ nhà trước khi đến để xem liệu bạn có thể mang theo một ít đồ ăn hay không.
–    Hãy đưa ra đề nghị giúp đỡ chủ nhà trong việc chuẩn bị hoặc dọn dẹp sau khi bữa tiệc kết thúc.
–    Cách ăn của người Úc là cầm dĩa bên tay trái và dao bên phải trong khi ăn.
–    Khi kết thúc bữa ăn bạn nên đặt dao và dĩa song song với nhau với tay cầm hướng về phía bên phải.
–    Không được để khuỷu tay trên bàn trong khi ăn.

Ngôn ngữ

Tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức của Úc và là ngôn ngữ chính trong giảng dạy trong các trường học. Khoảng 77% người Úc chỉ nói tiếng Anh. Ngoài ra, ít nhất 17% dân số Úc nói một ngôn ngữ khác ngoài tiếng Anh tại nhà.

Tuy nhiên, các ngôn ngữ khác ngoài tiếng Anh cũng được coi trọng. Chương trình hỗ trợ ngôn ngữ của chính phủ đặt trọng tâm đặc biệt về ngôn ngữ châu Á. Bốn ngôn ngữ ưu tiên là Nhật Bản, Indonesia, Hàn Quốc và tiếng Mandarin. Nhiều trường học ở Úc cung cấp cho sinh viên chương trình học song ngữ.

Đặc biệt, một số bộ phận dân cư nhỏ vẫn đang sử dụng tiếng bản địa Úc (Aboriginal languages). Tính đến năm 1788, ước tính có khoảng  200 ngôn ngữ Úc bao gồm 700 thổ ngữ, nhưng đến nay chỉ còn khoảng 20 ngôn ngữ còn tồn tại, được sử dụng thường xuyên và được dạy trong trường học. Kriol – chủ yếu sử dụng ở miền Bắc Úc, là ngôn ngữ của thổ dân được sử dụng rộng rãi nhất và là ngôn ngữ bản địa của nhiều bạn trẻ thổ dân. Nó bao gồm nhiều từ tiếng Anh nhưng nghĩa từ thường khác.

Tôn giáo

Úc không có tôn giáo chính thức và người dân được tự do đi theo bất cứ tôn giáo nào mà họ lựa chọn, miễn là họ tuân theo luật pháp. Úc là một đất nước đa số theo Kito giáo (64% dân số), gần 8% là không theo Kito giáo, gần 31% dân số nói rằng họ không theo bất kỳ tôn giáo nào.

Nghệ thuật – Thể thao – Ẩm thực

Úc có một nền nghệ thuật sôi động, phản ánh cả hai truyền thống văn hóa bản địa và sự phong phú của nền văn hóa di cư bao gồm phim, nghệ thuật, sân khấu, múa và âm nhạc.

Phần lớn văn hóa đặc trưng Úc chính là về mặt thể thao. Người Úc được biết đến là những người yêu thích thể thao, bất kể là khi họ tham gia trực tiếp hay chỉ là theo dõi. Thậm chí kể cả khi thể thao không phải sở thích của bạn, bạn sẽ sớm đổi ý thôi vì đó thực sự là một hoạt động mang tính xã hội tuyệt vời tại Úc. Người Úc cũng yêu thích các môn dưới nước, dù là trong bể bơi hay ở biển. Tranh thủ học lướt ván khi đang ở Úc sẽ rất thú vị và bạn chắc chắn sẽ có nhiều câu chuyện thú vị để kể khi về nhà đấy. Người Úc yêu thể thao, đặc biệt là môn ”Cricket” đứng đầu Úc về số người chơi và xem. Úc cũng thường xuyên giành được các kết quả ấn tượng tại các giải đấu thể thao.

(Người dân Úc rất yêu thể thao)

Úc là một trong những nước có nền ẩm thức đa dạng nhất trên thế giới nhờ vào ảnh hưởng của di cư châu Á và chấu Âu. Nước Úc không có nền ẩm thực truyền thống.

Úc là một trong những nước nông nghiệp hiệu quả nhất trên thế giới, sản xuất rau chất lượng cao, trái cây và ngũ cốc, thịt, gia cầm, hải sản, các loại pho mát và các sản phẩm từ sữa khác.

Ngành rượu vang của Úc được công nhận quốc tế như sản xuất một loạt đầy đủ các phong cách rượu vang chất lượng cao.